Cryptosporidiosis Hastalığı Nasıl Bulaşır? Belirtileri ve Hastalığın Tedavisi

Cryptosporidiosis Hastalığı

Cryptosporidiosis Hastalığı Cryptosporidiosis nedir sorusunun cevabı, canlıların sindirim sisteminde üreyen protozoonların sebep olduğu bir rahatsızlık olarak verilebilir. Hastalığa sebep olan parazitler doğrudan sindirim sistemine etki eder ve ishal yapar. Hayvanlarda görülebileceği gibi insanlarda da görülebilir. 

1907’de farelerde rastlanılan bu hastalık son 30 yıldır insanlarda da görülüyor. Hastalık, özellikle gelişmekte olan ülkelerde görülmekle beraber, küçük çocuklarda kişisel tuvalet hijyenine dikkat edilmediğinden daha çok görülebilir.  

Cryptosporidiosis nedir  sorusunun cevabına bakıldığında, AIDS geçirenlerin bu hastalığa yakalanma riskinin daha yüksek olduğu anlaşılabilir.

Bu hastalığın birçok türü vardır ve canlılarda oldukça yaygın bir virüstür. Hayvanlarda ishale ne iyi gelir sorusunun çok sorulmasının sebebi, kuzu koyun, oğlak gibi hayvanlarda da bu hastalığın çok fazla görülmesidir. Ancak en çok buzağılarda görülür. Bu parazitin 22 türü olduğu biliniyor.

Son zamanlarda tüm dünyada çok sık rastlanılan Cryptosporidiosis nedir diye merak edilen hastalık, özellikle kuzu ve buzağıları olumsuz etkilemektedir. Hayvan sürülerini kırıp geçen bu hastalık hayvanlarda ishale ne iyi gelir sorusunu da gündeme getiriyor.

Ülkemizde özellikle Kars yöresinde, küçük yaştaki buzağılarda sıkça rastlanılan bir sorun haline geldi. Kars’taki sığırlarda da ishal şikâyetinin olduğu biliniyor. Ayrıca hastalığın yayılma oranına bakıldığında, sürünün büyüklüğü ile doğru orantılı olduğu biliniyor.

İnsanlarda cryptosporidiosis hastalığına gelecek olursak bulaşma yoluna bakıldığında, nereden geldiği belli olmayan suların tüketiminden kaynaklı olduğu görülüyor. Ülkemizdeki sularda cryptosporidiosis virüsünün oranı %5-17 civarında olduğu biliniyor. Dünya’da bu hastalığın ilk çıkış yerinin Amerika olduğu biliniyor.

Wisconsin’deki iki farklı su arıtma tesisinden birinde bu virüse rastlanmış ve suyu tüketenlerde ateş, mide ağrıları ve ishal görülmüş. O zamanlar 403.000 civarında enfekte kişiye saptanmış ve bunların arasından 100 kişinin ölümüyle sonuçlanmıştır.

Avrupa’daki duruma bakılacak olursa da su ve gıda üzerinden bulaştığı görülüyor. Hastalığın ülkelere göre görülme olasılığını etkileyen faktörler, ülkenin gelişmişlik düzeyi, coğrafi yapısı, nüfus ve beslenme alışkanlıkları olarak sayılabilir. Ülkenin sosyoekonomik yapısı da hastalığın gelişimine etki edebilir.

Cryptosporidiosis Hastalığı İnsanlara Nasıl Bulaşır?

Hayvancılık mesleğiyle uğraşan kişilerde hayvanlardan bulaşabilme ihtimali yüksektir. İnsandan insana da bulaşabilen bu hastalık, enfekte kişi ile temas etme, ortak tuvaletleri kullanma gibi durumlarda ortaya çıkabilir.  

Bu hastalık, test edilmemiş ve nereden geldiği belli olmayan ruhsatsız içme sularından, iyi yıkanmamış meyve ve sebzelerden veya tuvaletten sonra temizliğe dikkat etmeyen insanlardan dolayı gelişebilir.

Hastalığı taşıyan herhangi bir canlının dışkısından da bulaşabilmektedir bu yüzden koyunlarda ishali ne keser sorununun çözümü de insana bulaşmaması için çözülmesi gereken bir sorundur.

Son zamanlarda gittikçe yaygınlaşan bu virüs İngiltere’de her yıl 4000-6000 civarı kişide çıkıyor. Hastalığa yakalananların çoğunun da içme suyundan dolayı yakalandıkları biliniyor. İshal rahatsızlıklarının çoğunun kaynağı bu virüse dayanır.

Virüs, dezenfektanlara karşı güçlü bir duruş sergiler bu yüzden yok etmesi zor olabilir. Hızlı çoğalırlar ve 6-18 ay canlı kalabilirler. Bu virüsün etkisiz hale getirebilmek için 60 derece üzeri sıcaklık gerekir. Yüksek sıcaklıkta etkisini yitirir.

Cryptosporidiosis Hastalığının Belirtileri Kaç Gün İçinde Ortaya Çıkar?

Cryptosporidiosis nedir sorusunun cevabını açıkladıktan sonra, bu hastalığın etkisinden bahsetmek gerekir. Genelde insanlar ve hayvanlar üzerinde ishale sebep olur ve hastalığın kuluçka süresi 5-21 gün arasındadır.

Yetişkinlerde, çocuklarda ve hayvanlardan özellikle buzağı, kuzu ve oğlaklar üzerinde ciddi bir etkiye sebep olabilir. Şiddetli ishal ile ölümlere yol açtığı görülmüştür.

Enfekte bir dışkı varsa, dışkı atıldığı andan itibaren bulaşma riski doğar. Hastalığın belirtileri insanlarda genellikle 2-10 gün içinde kendini gösterir. Sığırlarda ise 2-7 gün içinde belirti çıkabilir.

Hayvanlarda Cryptosporidiosis sık görülen bir hastalıktır. Hayvanlarda özellikle de buzağılarda ishale sebep olan Cryptosporidiosis, 3 haftadan küçük hayvanlarda ölüme sebep olabilir. Ayrıca oğlaklarda yeşil ishal sorununa da sebep olabilir.  

Hayvanlarda, bu parazite maruz kalındıktan sonraki 3 gün ishal gelişir. Hayvanın yaşına ve türüne göre bu ishal 4-17 gün sürebilir.  

Özellikle koyunlarda ishali ne keser diye araştırılmasının sebebi, ishalin koyun ve kuzular üzerindeki etkisinin yüksek olmasıdır. İshal olan kuzu ve koyunlar birkaç gün içinde erimeye başlar. İshal geçse bile maruz kaldıkları parazit sebebiyle mikrop vücutlarına yerleşir ve gelişimlerine engel olur. 

Koyunlarda ishali ne keser sorusuna cevap olarak A vitamini ve bağırsak antiseptiği ilaçları verilebilir.

Her ne kadar bunlar iyi gelse de önemli olan koyun ve kuzuları bu hastalıktan korumaktır çünkü sürüden bir tanesi bile bu hastalığa yakalandığında sürüdeki diğer hayvanlar da yüksek risk altında sayılır. Hayvan barınaklarının temizliğine dikkat edilmelidir ve hasta olan hayvanlar ayrı bir yerde tutulmalıdır. 

Oğlaklarda yeşil ishal rahatsızlığına da sebep olan bu virüs, sürüden bir hayvana bulaştığında diğer hayvanları da büyük derecede riske atıyor.

Hayvanlara göre geliştirilen bazı vitamin ve ilaçlarla bu ishalin önüne geçilmeye çalışılıyor. Oğlaklarda yeşil ishal, doğu taraflarında hayvancılıkla uğraşanların sıkça karşılaştığı bir sorun olarak karşımıza çıkıyor.

Cryptosporidiosis Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Hasta kişinin belirtileri 9-15 gün sürebilir ve bu süre bittiğinde hasta tam olarak iyileşmiş olur. Hastalık direkt sindirim sistemine etki ettiğinden dolayı en büyük belirtisi ishaldir. Bunun yanında iştahsızlık, kilo kaybı, karın ağrısı, bulantı ve kusma gibi şikâyetlerle kendini gösterebilir.

Ateş de görülen bu hastalık çocuklar üzerinde daha büyük etkilere de sebep olabilir. Uzun süre bu hastalığı yaşayan çocukların üzerinde kalıcı etkiler yaratabilir. Bazı hastalarda çok uzun süren ishal görülebilir ve bu süre 2 aya kadar çıkabilir.

Uzun süren vakaların ölümle sonuçlandığı da görülmüştür yani Cryptosporidiosis tedavisi sanıldığı kadar kolay değildir. Bunun sebebi ishale bağlı olarak bağışıklığın düşmesi, anormal kilo kaybı olabilir.

Cryptosporidiosis Hastalığının Tedavisi Var Mıdır?

Cryptosporidiosis tedavisi kesin olarak bulunamamıştır fakat antibiyotik ile tedavi edilmeye çalışılıyor. Bu antibiyotiklere örnek olarak Paramomisin, Halofuginon verilebilir.

Ayrıca bazı hastalara da paramomycin ve azitromycin antibiyotikleri verildiğinde hastadan hastaya değişmekle beraber, olumlu bir etki yaratabilir.

Uzun süren vakalarda, şiddetli ishalin sebep olduğu sıvı kaybının yerini doldurmak için oral sıvıya başvurulabilir. Ayrıca hastalara, doktorları tarafından diyet listesi verilebilir böylece ishalin olumsuz etkileri en aza indirgenmiş oluruz.

Hastalığı geçirenlerin bazılarında bağışıklık kazandıkları görülmüştür ancak buna kesin gözüyle bakamayız çünkü bağışıklık kazanılmış olsa bile bu parazitin etkisi o kadar büyüktür ki böyle bir parazite maruz kalınması durumunda hastalığa tekrar yakalanma riski de yüksektir.

Cryptosporidiosis Hastalığından Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Cryptosporidium nedir sorusunun cevabını bilen bir kişi için korunmanın ilk adımı hijyen olacaktır çünkü bu hastalığın nerelerden bulaştığını bilir ve ona göre davranır.

Kişisel tuvalet hijyeni son derece önemlidir ve çocuklarda özellikle dikkat edilmelidir. Bunun dışında hayvanlardaki bu hastalıktan korunmak için, çiftliklerde ekstra dikkat etmeliyiz.

Oradaki hayvanlara dokunmamalı veya eldiven yardımıyla dokunmalıyız. Çiğ süt içmek, yeterince yıkanmamış meyve ve sebze tüketmek, pastörize edilmemiş süt ve süt ürünlerini tüketmek bizi riske atacaktır bu yüzden bunları yapmaktan kaçınmalıyız. Ruhsatsız ve nereden geldiği belli olmayan sular içilmemelidir. Çeşme suyu içilecekse kaynatmadan içilmemelidir.