Nötropeni Nedir, Neden Olur, Tehlikeli midir? Hastalığın Tanısı ve Tedavisi

Nötropeni Nedir?

Nötropeni Nedir, vücudunuzu enfeksiyondan koruyan beyaz kan hücreleri olan düşük nötrofil seviyeleri ile karakterize bir kan hastalığıdır. Yeterli nötrofil olmadan vücudunuz bakterilere karşı koyamayacaktır. Nötropeni, birçok enfeksiyon riskini artırır. Nötrofiller beyaz kan hücreleri ve bağışıklık sisteminin önemli bir parçasıdır.

Kemik iliğinde yapılır, kana karışır, içerdiği enzimler sayesinde bakteri ve mantarlarla savaşırlar. Mikroorganizmaları öldürmek için enfeksiyonun olduğu yere göç eden ilk hücrelerdir. Yüksek veya düşük, ciddi bir hastalık veya enfeksiyon belirtisi olabilir.

Düşük nötrofil seviyeleri, lösemi hastalarında yaygın bir yan etkidir. Vitamin eksikliği, sigara, stres ve yetersiz beslenme nötrofil üretimini etkileyebilir. Anormal nötrofil sayısı altta yatan bir hastalıktan kaynaklanıyorsa, tedavi planı buna göre belirlenecektir.

Nötropeni Ne Sıklıkla Görülür?

Nötropeninin birçok nedeni vardır. Nötropeni, kemoterapi ilaçlarının bir yan etkisi olabilir veya hastalığın kendisi lösemi, lenfoma veya kanserin kemik iliğine yayılmasına bağlı olarak kemik iliğini etkileyebilir.

Nötropeni, kemik iliğini etkileyen radyasyon tedavisinin kullanımına bağlı olabilir.  70 yaşın üzerindeki kişilerde, bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklarda  nötropeni riski daha yüksektir. Şiddetli ve uzun süreli nötropenisi olan kişilerde enfeksiyon riski daha yüksektir. Nötrofiller, kemoterapi sonrası 8-14 yaş arası beyaz kan hücreleri yapılarından  biridir.

Konjenital nötropeni bir milyon vakada 1 ila 4 vakada, tüm insan hücrelerinin farklı genetik yapılara sahip olduğu ve çocuklara da geçebileceği görülmektedir. Özellikleri olan iki gen vardır. Genetik özellikler anneden miras alınır ve genetik özellikler babadan miras alınır. Baskın olan gen  miras alınır. Bir ebeveynde etkilenen  gen hastalığı çocuklara yaymaya yeter.

Genellikle çocuklar daha fazla  etkilenir ve Geni aktaran ebeveynler de hastalık aktif olarak görülmektedir.  Bu gene sahip olan  kişilerin her hamilelik döneminde hastalık bulunur ve bunun oluşma  olasılığı% 50’dir. 

Nötropeni Tehlikeli Midir?

Nötropeni aylarca veya yıllarca sürebilir. Süre üç aydan az ise akut denir. Uzun sürdüğünde kronik olarak adlandırılır. Düşük nötrofil seviyeleri tehlikeli enfeksiyonlara yol açabilir. Tedavi edilmezse bu enfeksiyonlar yaşamı tehdit edebilir. Şiddetli doğuştan nötropeniye sahip olmak, diğer hastalık riskinizi artırabilir.

Ulusal Tıp Kütüphanesi’nden alınan bilgiye göre, doğuştan nötropenili hastaların yaklaşık% 40’ında kemik yoğunluğu azalmıştır. Bu, onları daha yüksek bir osteoporoz riski altına sokar. Ergenliğin yaklaşık% 20’si lösemi veya kan ve kemik iliği hastalıklarından mustariptir.

Nötropeni tedavisi normal bir yaşam sürmenize yardımcı olabilir. Nötropeninin en yaygın nedenleri kemoterapi, radyasyon tedavisi, ilaç zehirlenmesi ve aşırı duyarlılıktır. Vücudun büyük bir kısmına yayılarak kanser hücrelerini öldürmede faydalı olsalar da normal hücreleri de etkileyip zarar verebilirler. 

Kemoterapi özellikle lösemi, mide ve sindirim sistemi, epitel hücreleri ve saç kökü hücreleri üzerinde yüksek bölünme oranına ve hızlı büyümeye sahip hücreler olduğu için daha büyük etkiye sahiptir.

Hızlı hücre bölünmesi olan dokularda kemoterapi ile ilişkili en yaygın yan etkileri kemik iliği depresyonu, saç dökülmesi, bulantı, kusma, iştahsızlık, ishal ve kabızlık olarak belirlenmiştir.

 Kemik iliği baskılanması, kemoterapi ilaçlarının en yaygın ve ölümcül yan etkisidir. Kemik iliği depresyonunun en önemli sonuçları anemi, trombositopeni ve lökopenidir. Kemoterapi gören hastalarda en yaygın ölüm nedenlerinden biri, nötrofil sayısının azalmasına bağlı enfeksiyondur.

Nötropeni  Neden olur?

Nötropeni sebeplerinin en başında gelenler Shwachman-Diamond sendromu,   lösemi ve pankreas yetersizliği, kan şekeri seviyelerini etkileyen Tip 1b, viral hastalık, şiddetli aplastik anemi, Fanconi anemisi olarak bilinmektedir. Kemik iliği dediğimiz insan vücudunun belirli kemiklerinde beyaz kan hücreleri, kırmızı kan hücreleri  ve trombositler üretilir.

Kemoterapi ilaçlarından birkaçı kemik iliğini etkilemesi sonucu hücrelerin üretimini engeller ve sayılarının azalmasına neden olabilir. Kişinin vücudu enfeksiyon yapısıyla  mücadele ediyorsa, bu beyaz kan hücresi sayısını etkileyebilir.

Nötrofiller, beyaz kan hücrelerinin bakteri ve mantarlara karşı aktif bileşenleridir. Bu durumda nötropeni durumu özellikle onkologlar tarafından yakından takip edilmektedir çünkü nötropenili kanser hastaları fırsatçı bakteri ve mantar enfeksiyonları riski altındadır.

Nötropeni Kimlerde Görülür?

Nötropeni hastalığının görüldüğü kişiler özellikle kanser türlerinden biri olan lösemi, zayıf bağışıklılığa sahip olan, Kemoterapi ve radyasyon tedavisi görenlerde risk oldukça fazladır. Nötropeni her yaştan hastayı etkiler, ancak 70 yaş ve üstü hastalar daha yüksek risk altındadır. Erkekler ve kadınlar eşit risk altındadır.

Nötropeni   Hasta Şikâyetleri Nelerdir?

Nötrofil seviyesi ne kadar düşükse, semptomlar o kadar şiddetli olmaktadır. Nötropeni hastaları enfeksiyonlara daha duyarlı olabilir ve bu da ateş, terleme ve titreme oluşumuna neden olabilir. Düşük beyaz kan hücresi sayısının herhangi bir spesifik semptomu yoktur.

Bu nedenle, hastanın herhangi bir rahatsızlığı olmasa bile, belirli bir kanser tedavisinden sonra olası bir yan etki olarak nötropeni  tespit etmek ve bunu mümkün olan en kısa sürede tespit etmek gibi bir kontrol kan testi yapılmalıdır.

Bununla birlikte, birinin nötropeni varsa, enfeksiyona daha duyarlıdır. Enfeksiyon en yaygın belirtileri ateş, terlemek, titreme olarak nötropeni hastalarının düşük beyaz kan hücresi sayımına bağlı başka semptom ve şikayetleri olabilir.

Nötropeni Tanısı Nasıl Konulur?

Nötropeni, kan testleri ile teşhis edilir. Nötropeni, kemoterapi ilaçlarının yaygın bir yan etkisi olduğundan, doktorunuz ne zaman kan testi yaptırmanız gerektiğini size bildirecektir. Bazen nötropeninin nedenini tespit etmek için başka testler gerekebilir. Bunlar Tam kan sayımı (CBC) nötrofil sayısını ölçmektir.

Aralıklı CBC testi, doktorunuzun nötrofillerdeki değişiklikleri altı hafta boyunca haftada üç kez kontrol etmesine yardımcı olabilir. Antikor kan testi, otoimmün nötropeni kontrol eder. Doktorunuz kemik iliği hücrelerini test etmek için kemik iliği aspirasyonu kullanabilir. Kemik iliği biyopsisi, kemik iliğinin bir kısmını inceler. Sitogenetik ve moleküler testler, hücrelerin yapısını inceler.

Nötropeni Tedavisi Mümkün Müdür?

Kemoterapiden 5-7 gün sonra beyaz kan hücreleri azalma görülmektedir, ikinci haftada en düşük seviyeye, üçüncü haftada normale dönüşü sağlanmaktadır. Bir sonraki kemoterapimiz nötrofillerin normale dönmesiyle başlayacak ve hala düşük seviyedeyse, doz azaltılabilir veya döngü ertelenebilir. 

Doktorumuz nötropeninin ciddiyetine, süresine ve enfeksiyon varlığına göre antibiyotik önerebilir. Ateşe kemoterapiye bağlı nötropeni eşlik ediyorsa, doktorunuz vücudumuzun beyaz kan hücreleri yapmasına yardımcı olan “Koloni Uyarıcı Faktörler” adlı bir ilaç önerebilir ve diğer beyaz kan hücreleri türleri için tüm kemoterapi hastaları CSF kullanır.

Özetleyecek olunursa enfeksiyonun neden olduğu ateş antibiyotiklerle tedavi edilir. Granülosit koloni uyarıcı faktör  tedavisi ile kemik iliğini beyaz kan hücreleri üretmesi için uyarabilir.

Granülosit transfüzyonu nadiren kullanılır. İlaç söz konusu olduğunda, lütfen mümkünse ilaçları değiştirin. Kök hücre nakli, kemik iliği sorunlarının neden olduğu ciddi nötropeni tiplerini tedavi etmek için kullanılabilir. Bağışıklılığın  dirençsizliği durumlarında kortikosteroid tedavisi kullanılır.