Sifiliz (Frengi) Hastalığı Neden Olur? Belirtileri ve Tedavisi

Sifiliz (Frengi)

Sifiliz nedir? Sifiliz diğer adıyla frengi: Treponema pallidum adı verilen bakterinin sebep olduğu, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur.

Hastalığa yakalanan kişilerde oluşan yaralara temas olursa, hastalık kolayca bulaşabilir. Doğru ve etkin bir tedavi uygulanmadığı takdirde ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Kalp, karaciğer ve beyin gibi organlarda ciddi hasarlara neden olmaktadır.

Gelişmekte olan ülkelerde daha çok görülmektedir. Gelişmiş olan ülkelerde ise düşük sosyoekonomik şartlara sahip kişilerde yaygın olarak görülmektedir. Aktif cinsel hayatı olan gençler bu hastalık açısından risk altında sayılabilir.

Hastalık İnsanlara Nasıl Bulaşır?

Sifiliz şankr (hastalığa sahip kişilerde oluşan yaralar) yoluyla bulaşır. Bu yaralara temas direkt olarak hastalığın bulaşması için yeterlidir. Yaralar dış genital bölgelerde, makat, vajina, ağız, dudak, rektumda görülebilir. Cinsel yolla bulaşan bu enfeksiyonlar vajinal, oral ya da anal yolla bulaşabilir.

Hastalığa yakalanmış olan kadın hamile ise, bu hastalık anneden bebeğe geçmektedir.

Hastalık insanlara nasıl bulaşır sorusuna verilecek cevaplar arasında farklı yollarda mevcuttur. Hastalığın bulaşma yolları arasında nadiren de olsa kan transfüzyonları, öpüşmek de yer almaktadır.

Korunma olmadan gerçekleşen cinsel ilişki ya da çok eşlilik hastalığın bulaşma riskini arttıran durumlardır.

Hastalığın Belirtileri Kaç Gün İçinde Ortaya Çıkar?

Merak edilen en önemli sorulardan bir tanesi de hastalığın belirtileri kaç gün içinde ortaya çıkar? Sifiliz, çoğunlukla cinsel yolla bulaşan bir hastalık olduğu için, cinsel birleşmenin gerçekleştiği günden sonraki 3 hafta içinde kendini göstermeye başlar.

Sifiliz hastalığı taşıyıcı olan kişinin kanının açık yaraya temasıyla da bulaşabilir. Bu durumda da yine aynı zamanda belirtiler ortaya çıkmaktadır.

Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Sifiliz belirtileri, bulaştığı kişi de 3 hafta içinde kendini göstermeye başlar. Hastalığın seyri 3 evre de değerlendirilebilir. Başlangıçta belirgi olarak ateş, baş ve boğaz ağrısı, kas ve eklem ağrısı yaşanmaktadır. Geçici olarak bu bulgular kaybolabilir ve hasta iyileştiğini düşünebilir. Ama aslında hastalıkta etkin bir tedavi uygulanmadığı sürece kendiliğinden iyileşme söz konusu olamaz.

Hastalığın belirtileri nelerdir derseniz bunu 3 evre de açıklamaya çalışalım:

1.Evre: Vücuda giren bakteri lenf ve kan yoluyla vücuda yayılır. Bulaşma gerçekleştikten 3 hafta sonra ağrısız, kırmızı ve kabarık yaralar oluşur. Bu kabartılara çoğunlukla ilgili bölgede oluşan lenf nodülü de eşlik edebilir. Hastaların bir kısmında bu kabarıklıklar ağrılı da olabilmektedir. Herhangi bir tedavi uygulanmadığı zaman bu kabartılar 3-6 hafta arasında kaybolur. Hasta iyileştiğini düşünürken, virüs bu evrede daha çok yayılma gösterir.

2.Evre: 6-10 haftalık ilk dönemden sonra ortaya çıkan bu evre kimi hastalarda görülmeyebilir. Bu dönemde çoğunlukla ateş, kas ağrıları, halsizlik ve boğaz ağrısı gibi gribal enfeksiyon belirtileri görülmektedir. Hasta bu belirtilerin ardından latent yani uyku dönemine girmektedir. Bu aşamada hastalık kan testleri ile ortaya çıkar.

3.Evre: 1 dönemi takiben yaklaşık 3-15 yıl içerisinde sonra görülmektedir. 3.evre 3 farklı şekilde görülmektedir.

Gomlu Sifiliz: bu tür gom adı verilen büyük, yumuşak, tümör benzeri kabartılar ciltte, iç organlarda ve kemiklerde meydana gelmektedir.

Nörosifiliz: bu türde hastalık direkt olarak sinir sistemini etkilemektedir. His kaybı, demans, felç, psikiyatrik sorunlar ve göz ile ilgili sıkıntılar görülmektedir.

Kardiyovasküler Sifiliz: Bu türde ise, vücutta kan dolaşımını sağlayan ana damar olan aortta anevrizmalar meydana gelir. Sifilizin bu türü ölümcül olmaktadır.

Hamile bir kadında sifiliz varsa erken doğum riski, bebekte deformite ve ölüm tehlikesi yaşanmaktadır. Enfekte bebek doğduğu zaman belirti göstermese bile hemen tedavi altına alınmalıdır. Bebek tedavi edilmezse katarakt, konvülziyon (nöbet geçirme), sağırlık gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Bazı durumlarda ölü doğum da görülmektedir.

Sifiliz Hastalığında Tanı Yöntemleri

Sifiliz hastalığının ortaya çıkması için sifiliz testleri yapılmaktadır. Sifiliz testi nedir derseniz, kan testi ve yaradan alınan örneklerden bahsedilebilir.

Eğer hastalık ileri evredeyse, omurilikten sıvı alınarak merkezi sinir sistemine yayılma durumu kontrol edilmelidir. Treponema+ VDRL ViraBlot lgG ve lgM test kiti, serumda treponema pallidum ve VDRL’ye karşı sifiliz antikoru belirleyen immunoassay reaksiyondur.

Hastadan alınan kan örneğinde cinsel yolla bulaşan enfeksiyona bağlı diğer hastalıkların taraması da yapılır. Bunlar HIV, klamidya ve bel soğukluğu gibi hastalıklardır. Kişilere uygulanan testlerin sonuçları alınana kadar tedbir amaçlı cinsel ilişkiye girmemesi tavsiye edilir.

Hastalığın Tedavisi Var Mıdır?

Sifiliz, tanısı konduktan sonra tedaviye acilen başlanması gereken bir hastalıktır. Sifiliz antikor testi yapıldıktan sonra antibiyotikle tedaviye başlanmalıdır. Doğru antibiyotik kullanımı, hastalığın seyri açısından oldukça önemlidir.

Antibiyotik tedavisi hastalığın sebep olduğu hasarı iyileştirmez. İyileşmenin sağlanması için başka tedaviler uygulanmalıdır. Hastalığın tedavisi var mıdır diye sorulduğunda ise dikkat edilmesi gereken ve uzun süren bir tedavi sürecinin olduğu söylenebilir.

Antibiyotik tedavisinde, doğru zamanlarda ve önerilen şekilde kullanım hasta açısından hayati önem arz etmektedir. Eğer bakteri antibiyotik tedavisine direnç gösteriyorsa, penisilin kullanılmalıdır. Fakat penisiline karşı bir hassasiyetinizin olup olmadığı konusunda doktorunuzla görüşmelisiniz.

Sifiliz hastalığına yakalandığı tespit edilen kişini cinsel partnerinin de mutlaka tedavi görmesi gerekmektedir.

Daha önce sifiliz tedavisi görmüş olmak bu hastalığa tekrar yakalanmayı önleyen bir durum değildir. Başarılı bir tedavi sonrasında iyileşmiş bir kişi, sonrasında tekrar bu hastalığa yakalanabilmektedir.

Tedavisi biten hasta nontreponemal testler olumsuz çıkıncaya dek 3-6 aylık zaman dilimlerinde mutlaka izlenmelidir. Testin olumsuz çıkması bazen yıllar alabilir. Bu yüzden sabır gösterilmesi gereken bir süreçtir.

Hastalıktan Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Hastalıktan korunmak için ne yapılmalıdır diyen okurlarımız için vereceğimiz birkaç tavsiye bulunmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir:

Her çeşit cinsel ilişkiden (vajinal, oral ve anal) önce kondom kullanılmalıdır. Kondomun yırtılmamasına ve doğru şeklide kullanılmasına özen gösterilmelidir.

Partnerinize cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlarla ilgili konuşmalısınız.

Karşılıklı tek eşlilik riski azaltan bir durumdur. Bu duruma dikkat edilmelidir.

Partnerinde cinsel yollarla bulaşan enfeksiyon belirtileri varsa (yaralar, idrar sırasında acı, genital bölgede kızarıklık ya da siğil) tedavi olana kadar cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.

Korunma Yolları Nelerdir?

Hastalıktan korunma yolları nelerdir diyen okurlarımız için söyleyebileceğimiz birkaç şey var elbette. Cinsel ilişki yoluyla bulaşan bu hastalıktan korunmak için en çok dikkat edilmesi gereken şey korunma olmadan cinsel birlikteliğin yaşanmamasıdır. Tek eşlilik ve partnerinizin de bu şekilde davrandığından emin olmak çok önemlidir.

Vücudunda açık yara bulunan kişilerle ya da kan yoluyla bulaşmanın olmaması için bu tarz durumlara çok dikkat edilmelidir.

Eğer kan alma ya da verme durumu varsa size özel iğnelerin kullanılmasına dikkat etmeniz hayati önem taşımaktadır. Hasta olduğundan şüphe ettiğiniz kişilerden uzak durmak da ayrıca çok önem arz etmektedir.

Merak edilen diğer bir durum ise sifiliz aşısı var mıdır? Maalesef hastalığı önleyici bir aşı bulunmamaktadır.