Kan Yapıcı Yiyecekler

Kan Yapıcı Yiyecekler Vücuttaki kanın yeterli miktarda kırmızı kan hücresi barındırmaması sonucunda ortaya çıkan anemi hastalığı, halk arasında kansızlık olarak nitelendirilmektedir. Organlara oksijeni taşımada yardımcı rol görerek, organların oksijenlenmesi sağlayarak işlevsel durumların güçlendirilmesi sağlanır.

Oksijen vücudumuzdaki organlara kan ile taşınır ve kanla birlikte taşınması gereken oksijenin azlığı durumunda ortaya çıkabilecek olumsuz etkiler vardır ve bunlardan bazıları sürekliliğini sürdüren yorgunluk ve halsizlik hisleridir. Bu belirtiler kansızlığın belirtileri olarak görülmektedir.

Anemi, halk arasında da bilindiği üzere kansızlık, dünyada kan rahatsızlıkları adı altında ilk sıraya yerleşmiş durumdadır. Nedenleri arasında; genetik, kırmızı kan hücresi üretimindeki azalmalar veya kırmızı kan hücresi üreten yapıların hasar görmesi sonucu meydana gelebilir.

Kansızlık, geçici olarak da yaşanabilir. Bunun sebepleri arasında ise, gebelik, kan bağışı veya çeşitli hastalıkların da sebep olabileceği bir takım sebepler bulunmaktadır.

Yaşam kalitesini etkileyen kansızlık hastalığı, ileri düzeylere ulaşan vakalar da ise daha ciddi komplikasyonların gelişmesine sebebiyet gösterebilmektedir. Bu duruma özen gösterilmeli ve dikkat edilmeli, düzenli olarak basit kan testleri yaptırarak kırmızı kan hücresi (RBC) seviyesi ölçülüp değerlendirilmesi gerekir.

Bu durumda gelebilecek olan bazı öneriler arasında vitamin ve mineral takviyeleri yer alabilir ancak kan yapıcı yiyecekler tüketerek, kansızlık hastalığının önüne geçmeniz mümkündür.

Kan hücresi yapımında etken olan demir ve folat ihtiyacınızı besinlerde yeteri miktarda karşılayabilirsiniz.

Kan Yapıcı Gıdalar

Kansızlığın farklı türleri bulunmaktadır.

Yeterli miktarda kırmızı kan hücresi üretilememesi

Demir mineralinin yetersiz alınması ve kan kaybı

Vücutta yeterli oranda bulunan kırmızı kan hücreleri sayısının azalması

Çeşitli böbrek hastalıkları, kronik hastalıklar

Bu türler arasında en fazla kansızlığa neden olan sebep, demir mineralinin yetersiz seviyede alınması ve kırmızı kan hücresi yapan hücrelerdeki azalmadır.

Ancak aneminin her türü için hemen hemen tüketilmesi gereken besinler aynıdır.

Demir çeşitleri: Kırmızı kan hücrelerinin üretimi için demir, çok önemli bir yere sahiptir.

Demir minerali bulunduran iki farklı çeşit bulunmaktadır.

Bunlardan birincisi, hemoglobin içeren kırmızı et, balık ve kümes hayvanları gibi hayvansal gıdalardır, diğeri ise et olmayan, yani bitkisel demir kaynaklarıdır.

Ancak bu iki tür arasında bir fark bulunmaktadır.

Et kaynaklı olan demir türlerinin vücut tarafından emilimi %15-35 kadar bir seviyede bulunurken, et kaynaklı olmayan yani bitkisel kaynaklı demir türlerinin vücuttaki emilim seviyesi %2-20 seviyelerinde bulunmaktadır.

Et kaynaklı olmayan demir gıdaları, turunçgiller, lahana gibi C vitamini bakımından zengin olan gıdalarla alındığı zaman vücut tarafından emilim oranı artmaktadır.

Kan yapan besinleri örneklendirmeden öncesinde bazı besinlerin yüksek kolesterol, yağ ve kalori içeriklerinin olduğundan ve herkes tarafından bilinçsiz bir şekilde tüketilmemesi önerilmektedir.

Bu durumun mutlaka doktor kontrolü tarafından gözlenmesi gerekmektedir.

Kırmızı kan hücresi üretiminde önemli yere sahip olan demirin günlük olarak vücuda alınma miktarları bulunmaktadır.

7-12 aylık için 11mg demir,

1-3 yaş için 7mg

4-8 yaş için 10mg

9-13 yaş için 8mg

15-18 yaş için 11mg

19-50 yaş için 8mg erkek, 18mg kadın

51 yaş üzeri için 8mg

Bu değerler gebelik dönemleri ve emzirme dönemlerinde artış gösterir.

Bu durumda doktor kontrolü altında günlük demir ihtiyacınızı karşılamanız gerekmektedir.

Demir İçeriği Yüksek Besinler (Et Türleri)

Hindi eti:

Yüksek sodyum ve kolesterol içerikli olup 100 gram hindi eti, günlük demir ihtiyacının %82’sini karşılamaktadır.

Tavuk Ciğeri: Kolesterol içeriği bakımından olumsuz etkisi olan tavuk ciğeri, günlük demir ihtiyacının %65’ini karşılamakta yardımcı bir besindir.

Sığır Ciğeri: Yüksek kolesterol ve trans yağ içeriğine sahiptir ancak günlük demir ihtiyacı seviyesinin %36’sını karşılamaktadır.

Sığır Eti: Kolesterol, trans yağ ve doymuş yağ içeriği ile tüketimine dikkat edilmesi gerekmektedir. Sığır eti, 100 gramı ile günlük demir ihtiyacının %11’ini karşılamaktadır.

İstiridye:

Sodyum ve kolesterolü yüksek miktarda içermesi nedeniyle olumsuz bir etkene sahip olan istiridye, günlük demir ihtiyacının %37’sini karşılamaktadır.

Bunların dışında diğer demir içeriği bakımından zengin olan et ürünleri ise: yengeç, tavuk, karides ve ton balığıdır.

Demir Bakımından Zengin Olan Et Türü Dışındaki, Bitkisel Kaynaklı Besinler

Soya Fasulyesi:

Magnezyum, K vitamini, bakır, fosfor, besin lifi, protein ve manganez açısından da zengin olan soya fasulyesi, haşlanmış olan 100 gramı günlük demir ihtiyacının %29’unu karşılar.

Yulaf:

100 gram yulaf, günlük demir ihtiyacının %24’ünü karşılamakla birlikte besin lifi, manganaz, selenyum ve fosfor gibi diğer vücut ihtiyaçlarını da karşılamaktadır.

Mercimek:

Protein bakımından zengin olan mercimek, 100 gram haşlanmış şekilde vücuda alınması, günlük demir ihtiyacının %19’unun karşılanmasını sağlar. Bakır, folat, besin lifi, manganez ve fosfor bakımından da oldukça zengin bir besindir.

Ispanak:

100 gram haşlanmış olarak yenilen ıspanak, günlük demir ihtiyacının %20’sini karşılamakta ve A vitamini, C vitamini, K vitamini, E vitamini ve Niasin bakımından da zengin bir besindir. Bu vitaminler dışında, kalsiyum, fosfor ve potasyum açısından da oldukça zengin ve yararlıdır.

Barbunya:

Protein içeriği bakımından zengin olan barbunya, 100 gramıyla günlük demir ihtiyacının %12’sini karşılamaktadır.

Bu besinler dışında, kuru üzüm, badem, fıstık, ay çekirdeği, kabak çekirdeği, kepek ekmeği, kuru kekik ve maydanoz, kimyon, çemen otu, karabiber, pekmez ve daha birçok besin de demir içeriği bakımından zengindir.

Kansızlığa karşı önerilen vitamin ve mineraller

Kansızlık için demir dışında, C vitamini (domates, kavun, turunçgiller), demir emilimi için gerekli olan folat, B12 vitamini bulunduran besinler (yumurta, süt ve süt ürünleri)

Kansızlık Belirtileri

Uzun süren demir eksikliği sonrasında ortaya çıkan kansızlık, yavaş ilerleyen bir rahatsızlıktır.

Demir eksikliğinde kırmızı kan hücreleri hemen etkilenmez. Bir süreç sonrasında bu hücreler, depo edilmiş hücrelerin azalmasına bağlı olarak sayıca azalmalar görülmeye başlar.

Diyalize bağlı olan hastalar, sindirim sistemi rahatsızlığı yaşayan kişiler, şiddetli adet kanaması yaşayanlar, kanamalı mide ülseri bulunan hastalar risk grupları arasında yer almaktadırlar.

En sık belirtiler;

Vücut sıcaklığında düşüklük, güçsüzlük ve yorgunluk hissi, bağışıklık sisteminde zayıflama, dilin şişmesi gibi belirtiler kansızlık hastalığının en sık rastlanan belirtileridir.

Alınabilecek Önlemler Ve Uyarılar

Vitamin ve mineral takviyesi alınacaksa eğer mutlaka doktor gözleminde olmalıdır. Vitamin ve mineral takviyesi yerine, demir takviyesini besinler yoluyla almak önerilmektedir.

Bazı durumlarda besinler yeterli kalmayabilir.

Bu durumda doktora başvurmak ve doktorun önerdiği vitamin, mineral ve dozda takviye almak gerekmektedir.

Aşırı demir tüketimi kesinlikle kaçınılması gereken bir durumdur.

Aşırı demir tüketimi sonrasında zehirlenme yaşanabilir. 13 yaş altı için 40mg üzeri, 13 yaşından büyük olan kişilerde ise 45mg üzeri demir alınması olumsuz etkiler yaratabilir.

Demir takviyeleri aç karnına alındığında baş dönmesi, kabızlık, ishal ve kusma gibi rahatsızlıklara sebep olabilir.

Bu durumdan dolayı çocukların ulaşamayacağı konumlarda bu takviyeleri bulundurmak ve muhafaza etmek gerekmektedir.