Bademcik İltihabı Bulaşıcı mı Nasıl Tedavi Edilir

 Bademcik İltihabı Nedir?

Tıp dilinde tonsil olarak adlandırılan bademcikler, dilin arka kısmında boğazın her iki tarafında bulunan önemli görevleri olan organlarımızdır. Vücuda girmek isteyen zararlı mikropları yakalayarak, vücudun mikroplarla savaşmasına yardımcı olan hücreleri üretirler. Üretilen bu hücreler ya direk kendileri mikropları öldürmekte ya da mikropların öldürülmesini sağlayan bazı maddeleri üretmektedirler. Vücuda giren bazı mikroplar, bademciklerin bu etkisine rağmen yok edilemez ve çoğalarak iltihaplanmaya neden olurlar. Bademciklerde büyümeye, kızarmaya, bazen üzerinde iltihap birikmesine neden olurlar. Oluşan bu duruma bademcik iltihabı (tonsilit) denir. Bademcik iltihabı çocuklarda en sık görülen hastalıklardan biridir. Genellikle 5-15 yaşlarındaki çocuklarda, kış ve ilkbahar döneminde görülür. Bademciklerin iltihaplanmasına sebep olan mikroplar, tükürük, burun ve boğaz bölgesi sıvıları gibi vücut sıvılarıyla, yakın temasla, solunum yolundan hava yoluyla çıkan damlacıklar yoluyla kişiden kişiye bulaşabilmektedir.

Bademcik İltihabı Nasıl Bulaşır?

Bademciklerin iltihaplanması genellikle aşırı yorgunluk, vücut direncinin düşmesi, uykusuzluk, aşırı fiziksel egzersiz, yetersiz beslenme gibi durumlarda ortaya çıkar. Bu gibi durumlarda, vücutta zararsız olan fırsatçı bakteriler enfeksiyona neden olur. Ayrıca enfeksiyona yakalanmış bir kişiden de tensel temas veya damlacık enfeksiyonu şeklinde bulaşma ihtimali oldukça yüksektir. Bulaşma süreci, genellikle eller yoluyla gerçekleşir. Yani hasta kişilerin ellerine temas edilmesiyle hastalık bulaşır.

Bademcik İltihabının Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın şiddeti iltihaplanmaya neden olan mikrobun gücüne ve kişinin vücut direncine bağlı olarak değişebilmektedir. Bademciklerin iltihaplanması halinde aşağıdaki belirtilerin tamamı veya birkaçı görülebilir;

• 39-40 derecelerde seyreden ateş, üşüme ve titreme
• Bademciklerde şişlik ve kızarıklık olması
• Kulak ağrısı
• Boğaz ağrısı
• Yutkunmada zorluk, ağrı veya rahatsızlık hissi
• Halsizlik, vücut genelinde ve eklem yerlerinde ağrı
• Boyun bölgesinde bulunan lenf bezlerinde şişme, hassasiyet ve ağrı
• Baş ağrısı 
• İştahsızlık
• Kötü ağız kokusu
• Ses değişiklikleri

Çocuklarda bu belirtilere ek olarak görülenler;

• Mide bulantısı
• Kusma
• Karın ağrısı

Bademcik İltihabının Tedavisi

Bademcik iltihabı tedavisinde hedeflenen amaç enfeksiyonun yok edilmesi, belirtilerin ortadan kaldırılması ve sonradan gelişebilecek komplikasyonların engellenmesidir. Tedavi sürecinde yeterli sıvı tüketimi ve uygun ağız bakımı önemlidir. Antiseptik gargaralar ile gargara yapmak ağız bakımı için yeterlidir. Ağır vakalarda ayrıca yatak istirahati verilir ve ağrı kesici, ateş düşürücü ve antibiyotik ilaçlar reçete edilir. Bakteriyel enfeksiyon vakalarında antibiyotik reçete edilmeyen hastalarda genellikle hastalık 7-8 günde kendiliğinden geçer. Ancak antibiyotik reçete etmek belirgin bir şekilde baş ağrısı, ateş ve boyundaki lenf bezi şişkinliklerini azaltır. Ayrıca olası bir Romatizmal Kalp İltihabı (akut romatizmal ateş)  veya böbrek iltihabı (akut glomerülonefrit) gibi komplikasyonlar önlenmiş olur. Antibiyotik tedavisi doktor tarafından gerekli görülmesi halinde uygulanmalıdır. Bu sağlık sorununun tedavisinde yaygın olarak kullanılan antibiyotik, uygun olmayan kişilere verildiğinde ishal, karın ağrısı, halsizlik gibi olumsuz etkilere neden olabilmektedir.

Antibiyotiklerin az dozda veya kısa süreli kullanımı, mikropları tam öldürmeyip şu an var olan antibiyotiklere de direnç geliştirebilmelerine neden olmaktadır. Bu duruma bağlı olarak güçlenme süresini geçirip, daha güçlü bir şekilde yeniden saldırıya geçen virüsler şiddetli, zor tedavi edilebilen ve antibiyotiklere cevap vermeyebilen iltihap vakalarına yol açabilmektedir. Böylece de hastaların tekrar tekrar bademcik enfeksiyonu geçirmelerine neden olabilmektedir. İlaçlar enfeksiyon belirtilerinin kısa sürede düzelmesi için oldukça faydalıdır, iltihap sorunu ortadan kaldırılsa da bazı durumlarda bademciğin büyüklüğü ortadan kalkmayabilir. Yıl içerisinde 4-5 defa bademcik iltihabı geçirilmesi, enfeksiyonun kronik hale gelip bademciklerde kalıcı sorunlara neden olması, bademciklerin çok büyümesi nedeniyle yemek yemeyi zorlaştırıp solunum yolunu tıkayıcı hale gelmesi, bademcik çevresinde apse gelişmesi durumlarında hastaların KBB (kulak-burun-boğaz) uzmanınca değerlendirilip bademciklerinin ameliyatla çıkarılması (tonsillektomi) gerekmektedir.

Bademcik İltihabı Komplikasyonları

Bu hastalığın tedavisi kolay olmasına rağmen doktora geç başvurulması halinde veya doktorun verdiği tedavi yarım bırakıldığında aşağıdaki komplikasyonlara neden olabilmektedir;

• Bademcik çevresinde apse oluşumu (Peritonsiller apse)
• Orta kulak ve kulak arkası kemiğin enfeksiyonu (Otitis media ve mastoidit)
• Akciğer enfeksiyonu (Pnomoni)
• Romatizmal Kalp İltihabı (Akut Romatizmal Ateş)
• Böbreklerde iltihap gelişimi (Akut Glomerülonefrit)
• Derin boyun enfeksiyonu
• Beyin zarında enfeksiyon gelişimi (Menenjit)
• Kemik ve kemik iliği enfeksiyonu (Osteomiyelit)
• Eklem yerlerinde enfeksiyon gelişimi (Septik artrit)
• Mikrobun kana yayılması (Septisemi)